Ankara Bilkent Otel'de 'Şimdi demokrasi zamanı' sloganıyla düzenlenen tanıtım toplantısına CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, SP Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, DP Genel Başkanı Gültekin Uysal, Gelecek Patisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ve DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ile milletvekilleri ve partililer katıldı. 9 başlıkta 84 maddeden oluşan anayasa değişikliği önerisini CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, DP Genel Sekreteri Serhan Yücel, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Serap Yazıcı, İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz ve SP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya okudu.
'TBMM'Yİ VESAYETTEN KURTARACAĞIZ'
CHP'li Muharrem Erkek, anayasa değişikliği önerisi metnini yasama, yürütme, yargı, temel hak ve özgürlükler ve kamu yönetimi başlıkları altında belirledikleri 84 madde ve 9 başlıktan oluştuğunu söyleyerek, "Türkiye’yi anayasal güvenceye kavuşturmayı hedefliyoruz. Anayasa değişiklik önerilerimizi demokrasinin asli görevi olan çoğulculuk ve uzlaşma ilkeleri doğrultusunda toplumun tüm kesimleriyle müzakere ettikten sonra seçimlerin hemen ardından TBMM'ye sunacağız. Önerimizle anayasal düzenin temeline insan onurunu koyuyoruz; çünkü insan onuru dokunulmazdır ve anayasal düzenin temeli olmalıdır. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem ile TBMM'yi bugün yaşadığı ağır vesayetten kurtaracağız. Kurtuluşu ve kuruluşu gerçekleştiren Gazi Meclis’i hak ettiği etkili, saygın, güçlü konumuna mutlaka getireceğiz. Yargıyı vesayetten kurtaracağız. Yargının üzerindeki siyasi tahakküme son vereceğiz, yargının kurucu unsuru olan savunmayı, baroları ilk kez anayasal güvenceye kavuşturacağız. Yerelde demokrasiyi tesis edeceğiz. Seçilmiş yerel yöneticilerin yargı kararı olmadan görevlerinden uzaklaştırılmalarına son vereceğiz. Basını, sivil toplum örgütlerini, düzenleyici ve denetleyici kurumları vesayetten kurtaracağız. Cumhuriyet'imiz ikinci yüzyılına adım atarken bu topraklara eşitliği, özgürlüğü, adaleti hep birlikte getireceğiz" dedi.
'PARTİ HÜRRİYETİNİ GÜÇLENDİRECEĞİZ'
DEVA Partili Mustafa Yeneroğlu da yasama bölümünde hazırladıkları değişiklik önerilerini 5 başlıkta topladıklarını vurgulayarak, "İlk olarak TBMM'ye giden yolları demokratikleştireceğiz. Meclis’in temsil gücünü arttırabilmek amacıyla seçim barajını yüzde 3'e düşüreceğiz. Siyasi partiler hakkındaki yaptırım hükümlerini Avrupa Konseyi standartları ışığında gözden geçirerek değiştirecek ve demokrasinin vazgeçilmez unsuru olan siyasi parti hürriyetini güçlendireceğiz. 6 milyonu aşan diasporamızın doğrudan Meclis’te temsil edilmesini sağlayacağız. Anayasanın 76'ncı maddesinde yaptığımız değişiklikle affa uğramış olsalar bile cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve özellikle kadına yönelik kasten yaralama ve bunun ötesinde de edimin ifasına fesat karıştırma suçlarından hüküm giymiş olanların milletvekili seçimini engelleyeceğiz. İkinci olarak yasama bağışıklığını güçlendireceğiz, dokunulmazlıkların kaldırılması için üye tam sayısının salt çoğunluğunu gerekli kılacağız. Yasama dokunulmazlığının istisnaları bakımından belirsizliğe ve birçok hak ihlaline yol açan keyfi uygulamaların önüne geçeceğiz. Milletvekili düşme kararında bireysel başvuru yoluna gidilmişse Anayasa Mahkemesi'nin kararının bekletilmesi hükmünü açıkça anayasada düzenleyeceğiz" diye konuştu.
'CUMHURBAŞKANI'NIN VETO YETKİSİ KALKIYOR'
Demokrat Partili Serhan Yücel ise "Cumhurbaşkanlarının 1 dönem ve 7 yıl için seçilebilmesini öneriyoruz. Seçilen cumhurbaşkanının varsa partisiyle ilişiğinin kesilmesini teklif ediyoruz. Cumhurbaşkanının kanunları veto yetkisini kaldırıyor ve kendilerine sadece bir kereliğine mahsus geri gönderme hakkı tanıyan bir düzenleme yapıyoruz. Meclis denetimine tabi olmayan, siyasi sorumluluk taşımayan ve hiçbir şekilde hesap vermeyen usulsüzlük, yolsuzluk ya da beceriksizlik gibi sebeplerle 'affımı istiyorum' sözleriyle yerine getiren usulsüzlük ve yolsuzluk iddiaları karşısında yüce divanda yargılanma hakkı olmayıp külliyeden uzaklaştırma cezasıyla sorumluluktan kurtulan bir cumhurbaşkanı kabinesi yerine Meclis’e karşı siyasi sorumluluğu ve yüce divanda aklanma hakkı olan Başbakanlık ve Bakanlık Kurulu'nu, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem anayasa değişikliği önerisi ile yeniden kuruyoruz" dedi.
'HAKİMLER KURULU VE SAVCILAR KURULU KURULACAK'
Gelecek Partili Serap Yazıcı, "Hazırladığımız öneride bir yandan yargı mensuplarının bireysel bağımsızlıklarını, diğer yandan yargı kuruluşlarının kurumsal bağımsızlıklarını garanti edecek bazı yeniliklere yer verdik. Yargı mensuplarının bireysel bağımsızlıklarını güçlendirmek amacıyla anayasamızın 139'uncu maddesine hakimler ve savcılar için coğrafi teminat ekledik. Öte yandan hakimler için Hakimler Kurulu, savcılar için Savcılar Kurulu'nun oluşacağı bir yapıya yer verdik. Öte yandan her iki kurulun da bazı üyelerini seçme yetkisi TBMM'ye tanınmış, böylece bu kurulların demokratik meşruiyet esasına dayanması sağlanmıştır. Yargılama sürecinde savcılık makamı ile savunma makamı eşit statüye kavuşturulacağından hukuk devleti ilkesinin en önemli unsuru olan adil yargılanma hakkı güvence altına alınmıştır" ifadelerini kullandı.
'KAPATMA DAVASINI TBMM İZNİNE BAĞLIYORUZ'
İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, "Anayasanın ikinci kısmını 'temel hak ve hürriyetler' olarak değiştirerek, otoriter anayasacılık anlayışına karşı demokratik ve özgürlükçü anayasa inşası inanç ve kararlılığımızı vurguluyoruz. İnsan onurunun dokunulmazlığını, devletin buna saygı gösterme ve koruma yükümlülüğüyle temel hak ve hürriyetlerinin bütünlüğünü yasama, yürütme ve yargı bağlayıcı olduğunu anayasanın 12'nci maddesine ekliyoruz. Devlete insan hakları ihlallerini önleme ve herkesin haklardan yararlanması hükmünü getiriyoruz. Milletvekili genel seçimlerinde geçerli oyların yüzde 1'ini alan partilere devletin mali yardımda bulunacağı ve bu yardımın dörtte birini partiler arasında eşit olarak dağıtılacağı, geri kalan tutarın ise partilerin elde ettikleri oy oranına göre paylaştırılacağı düzenlemesini getiriyoruz. Siyasi partiler hakkında Yargıtay Cumhuriyet başsavcısının kapatma davası açabilmesini TBMM iznine bağlıyoruz. Kapatma kararının daha yalın olarak düzenleyip, odak olma tanımına 'yoğun, sürekli ve demokratik düzene ciddi tehlike oluşturacak şekilde' kavramlarıyla fıkranın son cümlesine 'yasama sorumsuzluğu kapsamında kullanılan oy, söz ve düşünce açıklamaları odak olmanın tespitinde gözetilemez' hükmü ekliyoruz. Toplumun geniş kesimlerinin tarafsızlığına güven duyduğu bir kişinin kamu baş denetçiliği makamına seçilmesini sağlamak için kamu baş denetçisinin seçim usulünü değiştirerek, parlamentoda hakim olan siyasi çoğunluğun seçimi tek başına gerçekleştirmesini engelliyoruz" dedi.
'YÖK'Ü KALDIRIYORUZ'
SP'li Bülent Kaya da "Göreviyle ilgili hakkındaki suçlar sebebiyle soruşturma ve kovuşturma başlatılan mahalli idari organlarının İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırma uygulamasına son veriyoruz. Bu durumda geçici olarak görevden uzaklaştırmaya ilişkin tedbir kararlarının kamu yararına olması şartıyla İçişleri Bakanı talebiyle Danıştay tarafından verilebileceğini, bu kararın ayda 1 Danıştay tarafından gözden geçirileceğini ve nihai olarak bu kararın 6 ayı geçmemesini öngörüyoruz. Merkezi idarenin mahalli idareler üzerindeki idari ve vesayet yetkisinin amacını anayasada sınırlı bir şekilde sayarak, mahalli idarelerin yetkisini arttırıyoruz. Yükseköğretimde özgür ve katılımcı, çoğulcu bir sistem oluşturarak üniversitelerin bilimsel özerkliklerinin yanında idari ve mali özerkliklerini de anayasal güvence altına almak için YÖK'ü kaldırarak, yerine yetkileri koordinasyon göreviyle sınırlandırılmış, üyelerinin ise demokratik meşruiyet esasına dayanılarak seçildiği üniversiteliler arası bir kurul tesis etmek amacıyla anayasanın 130'uncu ve 131'inci maddelerinde değişiklikler öngörüyoruz. Anayasanın 133'üncü maddesinde değişiklik teklifimizle RTÜK'ün özerklik, çoğulculuk ve tarafsızlık ilkelerine bağlı olarak çalışmasını sağlamayı amaçlıyoruz" diye konuştu.
Konuşmaların ardından 6 partinin liderleri, ellerindeki anayasa değişikliği önerisi metinleriyle sahneye çıkıp basın mensuplarına poz verdi.
